تأثیر آهن درمانی بر وضعیت سرمی مس در زنان مبتلا به کم خونی فقرآهن، مراجعه کننده به بیمارستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران

سابقه و هدف: دریافت نامتعادل مواد مغذی بین ریزمغذی ها از جمله مس و آهن تداخل ایجاد می کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آهن درمانی بر وضعیت سرمی مس در زنان مبتلا به کم خونی فقر آهن، مراجعه کننده به بیمارستانهای شهید اکبرآبادی، لولاگر، فیروزگر، مرکز درمانی حضرت رسول اکرم(ص) از بیمارستانهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران، در سال 1382 انجام شد. مواد و روشها: در این کارآزمایی بالینی که به روش قبل و بعد انجام شد 37 زن غیر باردارکه در دامنه سنی 18 تا 49 سال قرار داشتند و طبق معیارهای سازمان جهانی بهداشت (هموگلوبین کمتر از g/dl12، هماتوکریت کمتر از 36% ، mcv < 82 fl, mch <26 pg, mchc <32 g/l ) مواردشناخته شده کم خونی فقر آهن بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. کلیه بیماران به مدت 8 هفته تحت درمان با قرص سولفات آهن دو بار در روز (100 میلی گرم آهن عنصری) قرار گرفتند. شاخصهای کم خونی و وضعیت آهن و مس در ابتدا و پایان مطالعه اندازه گیری شدند. میزان دریافت رژیمی مس و آهن با استفاده از پرسشنامه یاد آمد 24 ساعت غذایی سه بار اندازه گیری شد. اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزارspss 11.5 و با استفاده از آزمون t- مزدوج، آزمون ویلکاکسون و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. یافته ها : پس از پایان دوره آهن درمانی، شاخصهای هماتولوژیکی تعیین کم خونی فقرآهن (هموگلوبین، هماتوکریت، mcv، mch و mchc) به میزان طبیعی رسیدند (001/0 p<). علاوه بر این، سایر شاخصهای وضعیت آهن شامل آهن سرم، فریتین، tibcو ts % هم افزایش معنی داری یافتند (001/0 p<). در اثر آهن درمانی، در غلظت مس سرم بیماران تغییر معنی داری پیدا نشد، اما سرولوپلاسمین از 27/10±76/33 به 08/9±56/39 میلی گرم در دسی لیتر و همچنین فعالیت esod از 52/72±62/371 به 39/67±86/401 واحد در میلی لیتر افزایش یافت (05/0 p<). میانگین دریافت آهن رژیمی در این افراد 2/11±9/24 میلی گرم در روز و میزان دریافت مس 55/0±18/1 میلی گرم در روز بود که طی دوره درمان، تغییر معنی داری در دریافت این دو ریز مغذی ایجاد نشد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که با استفاده از دوز تجویز شده آهن، به مدت 8 هفته، کم خونی فقر آهن در این بیماران، رفع شده و ذخایر بدن افراد نیز تا حد طبیعی افزایش یافتند. همچنین به نظر می رسد که احتمالاً استفاده از این مقدار آهن در مدت زمان ارزیابی شده، تاثیر سوئی بر وضعیت مس در این گروه که دریافت مس رژیمی آنها، پایین تر از مقدار توصیه شده بود، ندارد. به این ترتیب، با توجه به استفاده از مکمل آهن به عنوان یکی از سیاستهای کشوری پیشگیری و درمان کم خونی فقر آهن، جهت استفاده بهینه بدن از مواد مغذی، توجه به تغییرات سایر ریز مغذی ها در طی دوره درمان، ضروری به نظر می رسد.